ในบริบทของพื้นที่สูงและชนบทที่มีชุมชนชาติพันธุ์อาศัยอยู่จำนวนมาก รวมทั้งส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนและเขตอุทยานธรรมชาติ ชุมชนเหล่านี้เผชิญกับความท้าทายทั้งด้านสิทธิในที่ดิน การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และการเข้าถึงโอกาสทางเศรษฐกิจและสังคม เพื่อสร้างความเข้มแข็งและส่งเสริมบทบาทของผู้นำชุมชน มูลนิธิพัฒนาพื้นที่สูง/UHDF จึงริเริ่ม โครงการส่งเสริมพัฒนาเครือข่ายแกนนำชุมชน ขึ้น
ทำไมต้องพัฒนาเครือข่ายแกนนำชุมชน(เครือข่ายลุ่มน้ำ)?
แกนนำชุมชนเป็นหัวใจสำคัญของการขับเคลื่อนการพัฒนาในพื้นที่ พวกเขาคือสะพานเชื่อมระหว่างชุมชนกับหน่วยงานภายนอก และเป็นตัวแทนเสียงของชุมชนในการเจรจาต่อรองปัญหาต่าง ๆ เช่น สิทธิที่ดิน การจัดการป่าชุมชน การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคม
การรวมตัวกันในรูปแบบเครือข่ายช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งด้านข้อมูล การวางแผน และการประสานงานระหว่างชุมชนต่าง ๆ รวมถึงเพิ่มพลังการต่อรองกับภาคส่วนต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
กระบวนการพัฒนาเครือข่ายแกนนำในโครงการ
อบรมพัฒนาแกนนำชุมชน
โครงการจัดอบรมให้กับแกนนำจากแต่ละชุมชนในพื้นที่เป้าหมาย เพื่อเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจ และทักษะด้านการบริหารจัดการชุมชน ความรู้ด้านสิทธิชุมชน การสื่อสาร และทักษะการเจรจาต่อรอง รวมถึงกระบวนการมีส่วนร่วมและการจัดทำแผนชุมชน
สร้างเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้และเครือข่าย
ส่งเสริมการจัดตั้งเครือข่ายแกนนำในระดับตำบล อำเภอ จังหวัด (เครือข่ายลุ่มน้ำ) เพื่อเปิดโอกาสให้เกิดการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ข้อมูล และปัญหา รวมถึงการวางแนวทางแก้ไขร่วมกัน สร้างความเข้มแข็งในชุมชนและขยายผลสู่ระดับนโยบาย
วางแผนพัฒนาชุมชนและป่าชุมชนร่วมกัน
แกนนำร่วมวิเคราะห์สถานการณ์และจัดทำแผนแม่บทชุมชน รวมถึงแผนการจัดการป่าชุมชนอย่างมีส่วนร่วม เพื่อฟื้นฟูและจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างเหมาะสม
ขับเคลื่อนและติดตามผล
สนับสนุนแกนนำและเครือข่ายในการดำเนินกิจกรรมตามแผน พร้อมสร้างกลไกติดตามและประเมินผล เพื่อให้การพัฒนาชุมชนเกิดผลอย่างต่อเนื่อง
ผลลัพธ์และความสำเร็จ
โครงการส่งเสริมพัฒนาเครือข่ายแกนนำชุมชนของ UHDF ได้สร้างกลุ่มผู้นำที่มีความเข้มแข็ง มีความรู้และทักษะที่เหมาะสม สามารถบริหารจัดการทรัพยากรในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงสามารถเป็นตัวแทนเสียงของชุมชนเจรจาต่อรองกับหน่วยงานรัฐและภาคีต่าง ๆ ได้อย่างเข้มแข็งและมีประสิทธิผล
ในบริบทที่ชุมชนชาติพันธุ์ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเขตป่าสงวนและเขตอุทยาน การส่งเสริมและพัฒนาเครือข่ายแกนนำชุมชนโดยผ่านการอบรมและการสร้างเครือข่ายจึงเป็นหัวใจสำคัญของการสร้างความเข้มแข็ง มูลนิธิพัฒนาพื้นที่สูง/UHDFยังคงเดินเคียงข้างชุมชนเพื่อเสริมพลังและสนับสนุนผู้นำท้องถิ่น เพื่อร่วมกันสร้างอนาคตที่สมดุลและเหมาะสมสำหรับคนและธรรมชาติในพื้นที่สูงต่อไป
